Türk Alfabesi Sırası: A’dan Z’ye Kaç Harf Var ve Özellikleri Neler?
Alfabeyi düşündüğünüzde aklınıza ne geliyor? İlkokul sıralarında öğrendiğiniz o harfler dizisi, aslında binlerce yıllık bir tarihin ürünü. Sümerlilerle başlayan bu macera, bugün kullandığımız Türk alfabesine kadar uzanıyor. Alfabe dediğimiz şey, dilimizde çıkardığımız sesleri temsil eden işaretler bütünü. İlkokula yeni başlayan çocuklar için ilk büyük mücadele de bu harfleri sırasıyla öğrenmek oluyor. Peki ya bu harflerin hikayesi? Tam 5000 yıl öncesine gidiyor!
Türkçe’de toplam 29 harf var. Bunların 8’i sesli, 21’i sessiz. Bu harfleri 1928’de kabul ettik ve Latin alfabesinden uyarladık. Ama bu alfabenin kökeni çok daha eskilere, Ural-Altay dil ailesine dayanıyor. Alfabenin ortaya çıkışı, yazının doğuşuyla aynı zamana denk geliyor. Her harf, konuşurken çıkardığımız bir sese karşılık geliyor. Bu sistem sayesinde düşüncelerimizi kağıda döküp, başkalarıyla paylaşabiliyoruz.
Türkçe Alfabetik Sıralama
Alfabemizde büyük küçük demeden tam 29 harf var. Bu harflerin 21’i sessiz, 8’i sesli. Yani konuşurken ağzımızdan çıkan her ses, bu harflerle kağıda dökülüyor.
A’dan Z’ye sıraladığımızda büyük harfler şöyle diziliyor:
A B C Ç D E F G Ğ H İ I J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
Küçük kardeşleri de aynı sırayı takip ediyor:
a b c ç d e f g ğ h i ı j k l m n o ö p r s ş t u ü v y z
Sesli Harfler: Sesli harfler, dilimizin melodisini oluşturuyor. Bunlar: a, e, ı, i, o, ö, u, ü
Bu seslileri kendi aralarında da ikiye ayırıyoruz:
- Kalın sesler: a, ı, o, u
- İnce sesler: e, i, ö, ü
Sessiz Harfler: Sessiz harfler de kelimelerin iskeleti gibi. İşte onlar: b, c, ç, d, f, g, ğ, h, j, k, l, m, n, p, r, s, ş, t, v, y, z
Bunları da kendi aralarında ikiye ayırıyoruz:
- Sert sessizler: ç, f, h, k, p, s, ş, t
- Yumuşak sessizler: b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z
Türk Alfabesinde Kaç Harf Var?
Türk alfabesinde toplam 29 harf bulunur. Bu harfler, 1 Kasım 1928 tarihinde kabul edilen ve Latin alfabesi temel alınarak oluşturulan Türkçe alfabenin temelini oluşturur. Alfabetik sıra A harfi ile başlar ve Z harfi ile sona erer. 29 harfin 21’i ünsüz (sessiz), 8’i ise ünlü (sesli) harftir. Sesli harfler a, e, ı, i, o, ö, u, ü’dür. Geri kalan b, c, ç, d, f, g, ğ, h, j, k, l, m, n, p, r, s, ş, t, v, y, z harfleri ise sessiz harflerdir. Bu alfabe yapısı, Türkçe’nin fonetik özelliklerine uygun olarak tasarlanmıştır ve Türk dilinin yazılı iletişiminde temel rol oynar.
Alfabede Harfler Kaçıncı Sırada?
- Alfabenin 1. harfi: A
- Alfabenin 2. harfi: B
- Alfabenin 3. harfi: C
- Alfabenin 4. harfi: Ç
- Alfabenin 5. harfi: D
- Alfabenin 6. harfi: E
- Alfabenin 7. harfi: F
- Alfabenin 8. harfi: G
- Alfabenin 9. harfi: Ğ
- Alfabenin 10. harfi: H
- Alfabenin 11. harfi: I
- Alfabenin 12. harfi: İ
- Alfabenin 13. harfi: J
- Alfabenin 14. harfi: K
- Alfabenin 15. harfi: L
- Alfabenin 16. harfi: M
- Alfabenin 17. harfi: N
- Alfabenin 18. harfi: O
- Alfabenin 19. harfi: Ö
- Alfabenin 20. harfi: P
- Alfabenin 21. harfi: R
- Alfabenin 22. harfi: S
- Alfabenin 23. harfi: Ş
- Alfabenin 24. harfi: T
- Alfabenin 25. harfi: U
- Alfabenin 26. harfi: Ü
- Alfabenin 27. harfi: V
- Alfabenin 28. harfi: Y
- Alfabenin 29. harfi: Z
Türk Alfabesi Tarihi
Türklerin kullandığı ilk alfabe, Orhun alfabesi. Bu alfabe ta 7. yüzyıla kadar uzanıyor. Türkler tarih boyunca farklı alfabeler kullandı. Uygur, Kiril, Arap, Yunan, Latin… Her biri Türkçe’ye farklı bir tat kattı. Bin yıldan fazla bir süre, Türkçe Arap alfabesiyle yazıldı. Bu alfabe, Osmanlı Türkçesi için biçilmiş kaftandı. Arapça ve Farsça kelimeleri yazmak için çok uygundu.
Ama sonra bir değişim oldu. 1 Kasım 1928’de, yeni bir alfabe kabul edildi. Bu alfabe, Latin harflerini temel alıyordu. İşte bugün kullandığımız 29 harflik alfabe böyle doğdu.
Bu yeni alfabe, Türkçe’ye yeni bir soluk getirdi. Okuma yazma öğrenmek kolaylaştı, kitaplar çoğaldı. Alfabe değişimi, aslında koca bir kültür devrimi oldu.
Sonuç
Bugün kullandığımız her harf, bu uzun yolculuğun bir parçası. A’dan Z’ye her harf, Türkçe’nin zengin tarihini ve kültürünü taşıyor. Her kelime yazdığımızda, her cümle kurduğumuzda, aslında bu tarihe dokunuyoruz.
